روانکاوی در ایران

نگارنده: دکتر تورج مرادی

ما بدلیل فائق شدن بر محدویت‌های روش‌های پژوهشی که در گذشته در مورد روانکاوی وجود داشتند، اکنون با تحقیقات جدید و دقیق‌تر نسبت به گذشته، شاهد تأیید کارآیی درمان‌های تحلیلی4 هستیم (چیسا و فانگی5، 1999؛ بلامبرگ، لازار و سندل6، 2001؛ فانگی و همکاران، 2001؛ لوی7، ابلان و کاچله، 2012؛ دریسن8 و همکاران، 2013).رواندرمانی پویشی9 که نوعی درمان تحلیلی است و معمولاً به عنوان اولین قدم در آشنایی با روانکاوی شمرده می‌شود، به طور سنتی به رزیدنت‌های روانپزشکی و کارآموزان روانشناسی و مشاوره تدریس می‌شده و می‌شود. در آموزش استاندارد و بین‌المللی این رویکرد درمانی که از آموزش اصلی روانکاوی تفکیک شده است (مجله روانکاو امریکایی از انجمن روانکاوی امریکا، 2011) به آموزش گیرنده کمک می‌شود که مهارت‌های غنی تری در رواندرمانی پیدا کند و به توانایی بیشتری در اصول روان پویشی ذهن و مبانی پایه‌ در کار بالینی دست یابد. به‌طور معمول اهداف درمانی در این درمان، به آگاهی بیشتر نسبت به خود و تأثیر تاریخچۀ ارتباطی خود بر روی ارتباطات مهم فعلی محدود می‌شوند. اصول لازم برآموزش در این رویکرد که بیش از 2 سال نیست، لزوماٌ سه وجهی10 نیست و به آموزش تئوری و نظارت بر کار درمان11 محدود می‌شود.در رواندرمانی تحلیلی12 که نسخۀ آموزشی و درمانی پیشرفته‌تر و طولانی‌تری (2 تا 5 سال) را در گسترۀ درمان‌های تحلیلی در بر می‌گیرد، تأکید بیشتری بر انتقال، انتقال متقابل و رابطۀ درمانی وجود دارد. شرط اصلی آموزش سه وجهی بودن است و باید تئوری، نظارت و درمان شخصی را دربرگیرد. در دورۀ آموزش اصلی روانکاوی13 که به شکل معمول، 5 تا 8 سال طول می‌کشد، تمام تئوری‌ها از ابتدای روانکاوی تا اکنون مورد مطالعه قرار می‌گیرند، باید درمان شخصی به صورت روانکاوی 4 یا 5 بار در هفته انجام شده و نظارت‎های طولانی مدتی گذرانده شوند.

دکتر محمود صناعی بنیانگذار روانکاوی در ایران

اما تاریخچۀ روانکاوی در ایران:

اولین روانکاو ایرانی آقای دکتر محمود صناعی بودند که در حدود سال 1334 روانکاو شدند (دایرة المعارف ایرانیکا)14. در سال 1365 آقای دکتر حسین اعتضادی اولین ایرانی بودند که روانکاو کودکان و نوجوانان شدند. اولین انستیتوی روانکاوی در ایران "انستیتو روانکاوی تهران" است که در سال 1385 تأسیس شده است. آموزش رواندرمانی پویشی در ایران به همت روا‌پزشکان و روانشناسان تعلیم دیده در خارج از کشور به رزیدنت‌های روانپزشکی و روانشناسان و مشاوران داده شده و می‌شود. آموزش استاندارد رواندرمانی تحلیلی با تأسیس انستیتو روانکاوی تهران در ایران آغاز شده که متعاقباً به آموزش اصلی روانکاوی در همین انستیتو می‌انجامد.

مشکلات و چالش‌های روانکاوی در ایران:

شکل آموزش استاندارد، کاربرد نابجا و غیر استاندارد از عناوین "رواندرمانگر تحلیلی15" و "روانکاو16"و تعصب گروه‌های آموزشی در ایران.
مشکل کیفیت خدمات تحلیلی

آنچه در سال‌های اخیر مشاهده شده است نشان می دهد، افرادی که هیچ نوع آموزش تحلیلی ندیده‌اند، یا آموزش ناکافی در این حوزه داشته‌اند، به طور مثال چند سخنرانی، کارگاه‌ یا آموزش‌های کوتاه مدت گذرانده اند (حتی با دریافت درمان و نظارت) کار تحلیلی انجام می‌دهند. یا افرادی که مقادیر متنابهی آموزش تحلیلی، نظارت و درمان داشته‌اند ولی چنین آموزشی با استانداردهای آموزشی بین‌المللی (هر سه وجه آموزشی به اندازۀ کافی و آموزش دهندگانی با مدارک رسمی) و در مراکز آموزش روانکاوی با مدرک رسمی که حداقل مورد تائید یکی از انجمن‌های بین‌المللی روانکاوی باشد انجام نشده است، خود را "روانکاو" می‌نامند.
مشکل کجاست؟ و این مشکل چقدر اهمیت دارد؟ پی‌گردی تمامی دلایل، خارج از تحمل این گفتار است. اما اهمیت اصلی این مشکل، به نظر بنده، بیشتر در به تعویق افتادن انسجام عزت نفس شغلی درمانگر می‌باشد که مایه دریغ است.
نکته مرتبط دیگر آنکه خوشبختانه رویکردهای متنوعی در روانکاوی در ایرانِ امروز حضور دارند که به حس شادابی سالمی در جامعه روانکاوی داخل کشور دامن زده است. اما آیا در همین حین برخی گروه‌ها، به قول برادرز17 (2008)، به علت آسیب‌پذیری که در هدایت کنندۀ گروه و شاگردانش وجود دارد، به سمت "برنامه‌های آموزشی فرقه مآب“ پیش رفته‌اند؟ آیا این ادعا که فروید 'آخرین' حرف را در روانکاوی زده است و یا 'حقیقتِ' فروید نزد گروه خاصی است درست است؟ آیا اینجاست که صدمه فراتر از ایجاد یک عزت نفس کاذب ('من یک روانکاوم') می تواند پیش رود، به این صورت که نیاز استاد و شاگردانش در بهم چسیبدن باعث شود که "صدمه ببینند، به دیگران صدمه بزنند و سختی شدیدی را در جدا کردن خود [از گروه] حس کنند“ (برادرز، 2008، ص 161)؟ آیا 'سلطه‌گری و تسلیم18' ممکن است جای "شناسایی19" را بگیرد (بنجامین20، 1988)؟

مشکل دوم، کیفیت خدمات است. البته عنوان "روانکاو" به خودی خود کیفیت ارائه خدمات را تعیین نمی‌کند، بلکه شخصیت ترمیم شده و توانایی بالینی و تخصصی درمانگر که به آموزش او مرتبط است تعیین کننده است. گرچه مراجعین خود بر اثر تجربه می‌توانند تصمیم بگیرند که برایشان بهتر است نزد چه فردی درمان شوند، اما با این وجود حق دارند که حقیقت را بدانند و تصمیم آگاهانه‌ای بگیرند.

منابع

The American Psychoanalyst. Volume 45, No. 2. Spring/Summer 2011, pp.26-27. Benjamin, J. (1988). The Bonds of Love: Psychoanalysis, Feminism, and the Problem of Domination. New York: Pantheon. Blomberg, J., Lazar, A. and Sandell, R. (2001). Long-term outcome of long-term psychoanalytically-oriented therapies: First findings of the Stockholm outcome of psychotherapy and psychoanalysis study. Psychotherapy Research, 11 (4), 361-382. Brothers, D. (2003). Clutching at certainty: thoughts on the coercive grip of cult-like groups. Group, 27, 79-88. Brothers, D. (2008). Toward a Psychology of Uncertainty: Trauma-Centered Psychoanalysis. New York: The Analytic Press. Chiesa, M. and Fonagy, P. (1999). From the efficacy to the effectiveness model in psychotherapy research: The APP Multi-Centre Project. Psychoanalytic Psychotherapy, 13:259-272. Driessen, E., et. al. (2013). The efficacy of cognitive behavioral therapy and psychodynamic therapy in the outpatient treatment of major depression: A randomized clinical trial. American Journal of Psychiatry, 170: 1041-1050. Encycloppaedia Iranica (see Sanai Mahmoud in iranicaonline.org) Fonagy, P. et. al. (2001, second edition). An Open Door Review of Studies in Psychoanalysis. London: IPA. Levy, R. A., Ablon, J. S. and Kachele, H. (2012) (eds). Psychodynamic Psychotherapy Research. New York: Humna Press

1-psychoanalysis

2- American Psychoanalytic Association

3- International Psychoanalytical Association

4- analytic psychotherapies

5- Cheisa and Fonagy

6- Blomberg, Lazar and Sandell

7- Levy, Ablon and Kachele

8- Driessen

9- psychodynamic psychotherapy

10- tripartite

11- supervision

12- psychoanalytic psychotherapy

13- core training in psychoanalysis

14- Encyclopedia Iranica

15- psychoanalytic psychotherapist

16- psychoanalyst

17- Brothers

18- domination and submission

19- recognition

20- Benjamin

آدرس:

تهران – خیابان ولیعصر – بالاتر از سه راه زعفرانیه به سمت تجريش ، پلاک 3047 ساختمان فردوس - نبش كوچه کیارستمی طبقه ششم – واحد 35

ساعات کاری

شنبه تا پنجشنبه 9 الی 20

ما را نبال کنید

اطلاعات تماس

021-22728000
info@ psychoanalysis.ir